Φώκια ελέφαντας
Οι αρσενικές φώκιες ελέφαντες ανταγωνίζονται βίαια η μία την άλλη και οι πιο ισχυρές καταφέρνουν να διατηρούν [παραμένοντας νηστικές για πολλούς μήνες] την κυριαρχία σε συγκεκριμένο χώρο και, αναλόγως της ιεραρχικής τους θέσης, να γονιμοποιούν μέχρι και δεκάδες θηλυκά ο καθένας.
Αντίστοιχος αριθμός αρσενικών παραμένουν παρίες γύρω από τις περιοχές των κυρίαρχων, εισβάλοντας κάθε τόσο προκειμένου να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους, με κίνδυνο ωστόσο να τραυματιστούν θανάσιμα.
Ένα θηλυκό μπορεί να ζυγίζει μέχρι 900 κιλά, ενώ ένα αρσενικό μπορεί να ξεπερνά ακόμα και τους τέσσερις τόνους.
Θρέφονται, κατά κύριο λόγο, με ψάρια και είδη του βυθού.
Ο πληθυσμός τους υπολογίζεται μέχρι τις 700.000.
Φώκια λεοπάρδαλη
Οι αρσενικές φώκιες λεοπαρδάλεις προσκαλούν τα θηλυκά με έντονες υποθαλάσσιες κραυγές.
Τα θηλυκά είναι λίγο πιο μεγαλόσωμα από τα αρσενικά και από κάθε ετήσιο ζευγάρωμα προκύπτει ένα κουτάβι.
Το βάρος τους κυμαίνεται μεταξύ 200 και 600 κιλών.
Θρέφονται, κατά κύριο λόγο, με πιγκουίνους.
Ο πληθυσμός τους υπολογίζεται μέχρι τις 400.000.
Διαφορετικές κοινωνικές συμπεριφορές στο ίδιο φυσικό περιβάλλον
Τα δύο αυτά θηλαστικά είναι συγγενικά και εξελίχθηκαν σε παρόμοια περιβάλλοντα με επίκεντρο την Ανταρκτική.
Θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον αν μπορούσαμε να γνωρίσουμε τις διαδικασίες μέσα από τις οποίες διαμορφώθηκαν οι κοινωνικές συμπεριφορές αυτών των ζώων. Αν και δεν μπορούμε να έχουμε άμεση γνώση, μπορούμε ωστόσο να αναγνωρίσουμε κάποια εμφανή δεδομένα.
Η φονική κυριαρχικότητα των αρσενικών θαλάσσιων ελεφάντων προϋποθέτει την πλούσια τροφή που συλλέγουν σε μορφή λίπους μακριά από τον ανταρκτικό χειμώνα. Αυτή η συσσώρευση λίπους τούς επιτρέπει να παραμένουν νηστικοί για πολλούς μήνες το καλοκαίρι, στην προσπάθειά τους να διατηρούν συγκεκριμένο χώρο στην στεριά και να γονιμοποιούν πολυάριθμο χαρέμι.
Δεν φαίνεται λοιπόν να είναι η απελπισμένη αναζήτηση τροφής που τους καθιστά τόσο ακραία ανταγωνιστικούς, αλλά αντίθετα είναι το πλεόνασμα τροφής που τους επιτρέπει να μεγεθύνονται ώστε να επιβάλλουν τις ορμονικές παρορμήσεις τους.
Στο κοινωνικό περιβάλλον των θαλάσσιων ελεφάντων η υστέριση στην ικανότητα ανάπτυξης μάζας και συσσώρευσης λίπους, καταδικάζει ένα αρσενικό ακόμα και στο να μην ικανοποιήσει ποτέ τις ορμονικές παρορμήσεις του ή χειρότερα, να χάσει την ζωή του.
Σε αυτό το ανταγωνιστικό κοινωνικό περιβάλλον η μεγέθυνση των αρσενικών είναι αναγκαία προϋπόθεση για την ζωή τους.
Η μεγέθυνση δε, αυτή θα συνεχίζεται όσο το επιτρέπουν οι διατροφικοί πόροι.
Θα πρέπει εδώ να διατυπώσουμε μία σημαντική παρατήρηση:
Η μεγέθυνση των αρσενικών θαλάσσιων ελεφάντων δεν εμφανίζεται να έχει κάποια σχέση με την επιβίωση του είδους. Η αναγκαιότητα αυτής της μεγέθυνσης πηγάζει από την προσπάθεια των αρσενικών να επιβιώσουν μέσα στο δικό τους κοινωνικό περιβάλλον και δεν σχετίζεται με την επιβίωση μέσα στο ευρύτερο φυσικό περιβάλλον.
Καταλήγοντας μπορούμε να διατυπώσουμε πως:
Ποιά είναι η αιτία που οδήγησε τους θαλάσσιους ελέφαντες στην διαμόρφωση αυτού του φονικά ανταγωνιστικού κοινωνικού περιβάλλοντος;
Αυτό το ερώτημα γίνεται κρισιμότερο αν αναλογιστούμε πως αυτό το κοινωνικό περιβάλλον δεν έχει κάποια ορατή σχέση με την επιβίωση του είδους, ενώ την ίδια στιγμή καταδικάζει σε αποκλεισμό και θάνατο αμέτρητα αρσενικά, το καθένα από τα οποία διαθέτει υπερπολλαπλάσια εφόδια επιβίωσης από ένα μέσο θηλυκό του είδους, εφόδια τα οποία συγκεντρώνει και καταστρέφει αποκλειστικά για να συμμετέχει στον κοινωνικό ανταγωνισμό.
Η ανταγωνιστικότητα στις κοινωνίες των ανθρώπων
Εξαιτίας της παιδείας της οποίας έχουμε γίνει αποδέκτες θεωρούμε αυτονόητο πως οι κοινωνίες μας αποτελούν την γραμμική συνέχεια των πρώτων κοινωνιών και πως οι διαφοροποιήσεις που συντελέστηκαν οφείλονται στην ανάπτυξη της νόησης, των εργαλείων και των μέσων παραγωγής.
Η νόηση όμως δεν αναπτύσσεται προσθετικά, αλλά σε συγκεκριμένους τομείς που αφορούν συγκεκριμένα είδη γνώσεων, αποκλείοντας και καταργώντας άλλους τομείς και άλλες γνώσεις.
Θα ήταν σίγουρα πολύ δύσκολο να κατανοήσουμε στην πληρότητά τους και να αναπαραστήσουμε τα κοινωνικά περιβάλλοντα των προϊστορικών χρόνων όπου η ανθρώπινη συνείδηση ήταν ολότελα παραδομένη στην δεισιδαιμονία.
Έχουμε όμως όλα τα στοιχεία που χρειάζονται για να αναγνωρίσουμε πως, οι κοινωνίες οι οποίες ανέπτυξαν τα σπουδαία επιτεύγματα που η μυθολογία αποδίδει στον Προμηθέα ήταν εξισωτικές κοινωνίες, χωρίς εμφανείς ιεραρχίες, χωρίς κεντρική διοίκηση, και οι οποίες αναπτύσσονταν σε ένα περιβάλλον που επέτρεπε τις υδάτινες μεταφορές και τις ανταλλαγές προϊόντων μέχρι τα πέρατα του τότε κόσμου.
Γνωρίζουμε ακόμα πως, θεμέλιο και αυτού του πολιτισμού υπήρξε η τοτεμική παράδοση της ισότητας και της διαφύλαξης της ειρήνης μέσα από μία σειρά -δεισιδαιμονικών εκ πρώτης όψης- κανόνων.
...
Οι μαρξιστές υποστηρίζουν πως, σε αντίθεση με την περίπτωση των θαλάσσιων ελεφάντων όπου το πλεόνασμα πόρων επιτρέπει τον ανταγωνισμό και την μεγέθυνση, στις ανθρώπινες κοινωνίες ο φαύλος κύκλος ανταγωνισμού-μεγέθυνσης κινητοποιήθηκε από την έλλειψη πόρων και την συνεπακόλουθη βία που προκάλεσε.
Αυτός ο συλλογισμός προκύπτει αυθόρμητα, εμφανίζεται χειροπιαστός και αντανακλά την ανησυχία μας για αυτό που θα συμβεί μεταξύ μας, στον τόπο που κατοικούμε, αν ξαφνικά, σήμερα κιόλας, λείψουν τα βασικά είδη που χρειαζόμαστε για την επιβίωσή μας. Η τοποθέτηση όμως της κινητοποίησης του κύκλου ανταγωνισμός-μεγέθυνση στο παρόν, μπορεί άραγε να μας φανεί χρήσιμη για την άντληση γνώσης για το παρελθόν;
Μοιάζει σχεδόν βέβαιο πως αν προκύψει ένας λιμός, άτομα ή ομάδες θα επιδιώξουν να επιβάλουν την ισχύ τους για να συγκεντρώσουν τροφή και τα μέσα να την αποκτούν. Δεν θα έπρεπε να ξαφνιαστούμε όμως αν ακόμα και μέσα στις πιο αντίξοες για την επιβίωση συνθήκες κάποιοι άνθρωποι κατάφερναν να συνεργαστούν ισότιμα χωρίς βία, αρπαγή και ανταγωνισμό, για να πετύχουν την επιβίωσή τους.
Ακόμα δε και με τα δικά μας κριτήρια μπορούμε να διακρίνουμε πως αυτοί οι δεύτεροι θα είχαν περισσότερες πιθανότητες να πετύχουν την επιβίωση και μάλιστα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Οι εξισωτικές κοινωνίες και η ανατροπή τους από τις ανταγωνιστικές
1. Ανθρώπινες κοινότητες αναπτύχθηκαν και επιβίωσαν στις πιο αντίξοες συνθήκες έχοντας ανάγει την εξασφάλιση της ισότητας, της συνεργασίας και της διασφάλισης της ειρήνης, σε τοτεμικούς κανόνες.
Γνωρίζουμε πως η συνεργασία είναι προϋπόθεση για την επιβίωση σε πολλά είδη, ακόμα και σε ορισμένες αγέλες λύκων. Ωστόσο, όσο αφορά τις ανθρώπινες κοινότητες, η ύπαρξη των τοτεμικών κανόνων σηματοδοτεί πως η ισότητα, η ειρήνη και η συνεργασία δεν υπήρξαν ποτέ "φυσικές" αλλά προέκυψαν από συνειδητές επιλογές της ανθρώπινης νόησης και εντάχθηκαν ως κανόνες στο δεισιδαιμονικό πλαίσιο κάθε φυλής.
Κατ' αυτή την έννοια όσο αφορά τις ανθρώπινες κοινωνίες δεν υπήρξε ποτέ πρωτόγονος -εννοώντας φυσικός-ζωικός- κομμουνισμός, αλλά μόνο ανθρώπινος κομμουνισμός.
Αυτός ο ανθρώπινος κομμουνισμός αποτελεί ισχυρή ανθρώπινη παράδοση που διατηρήθηκε για δεκάδες χιλιάδες χρόνια, κατά πολύ περισσότερα από τα μόλις 5.000 χρόνια κατά τα οποία επιβλήθηκε ο κυριαρχικός τρόπος κοινωνικής οργάνωσης.
2. Η πειρατεία και η υποδούλωση δεν θα είχαν αντικείμενο αν δεν είχαν προηγουμένως αναπτυχθεί κοινότητες που κατείχαν αποθηκευμένο πλεόνασμα τροφής και αγαθών και δεν ήταν γνωστή η σχετική τεχνογνωσία. Μέχρι την ύπαρξη πλεονάσματος και της σχετικής τεχνογνωσίας οι αντιπαραθέσεις το πολύ να αφορούσαν την διαφύλαξη ζωτικών περιοχών.
Η πειρατεία και η υποδούλωση προϋποθέτει καταρχήν την ύπαρξη πλεονάσματος και την τεχνογνωσία για την παραγωγή του.
Ακολούθως, προϋποθέτει κάποιο κίνητρο, όπως για παράδειγμα, την ανισότητα μεταξύ κοινοτήτων, τον αποκλεισμό αριθμού ατόμων εκτός κοινότητας, την πλεονεξία, κάποια συγκυρία προσωπικοτήτων κ.ο.κ.
...
Παρενθέσεις:
> Η κοινωνική πραγματικότητα που αναγνωρίζουμε γύρω μας διαμορφώνεται επί δεκάδες και εκατοντάδες γενιές μέσα στον κύκλο ανταγωνισμός-μεγέθυνση.
> Οι αντίληψή μας για τον κόσμο διαμορφώνεται μέσα στην πραγματικότητα που ορίζει το δίπολο ανταγωνισμός-μεγέθυνση.
> Έχουν υπάρξει και υπάρχουν ακόμα δείγματα κοινωνιών και κοινοτήτων όπου η κινητοποίηση του κύκλου ανταγωνισμός-μεγέθυνση δεν συνέβη ποτέ.
> Στο πολύ μακρινό παρελθόν οι ανθρώπινες κοινότητες διέκοψαν την εξέλιξη του είδους προς την κατεύθυνση του ανταγωνισμού διαμορφώνοντας για αυτό τον σκοπό τους πρώτους ανθρώπινους νόμους. Μέσα σε αυτό το κοινωνικό περιβάλλον μπήκαν οι βάσεις του ανθρώπινου πολιτισμού και αναδείχτηκαν τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά μας που ακόμα και τώρα αναγνωρίζουμε και υπερθεματίζουμε ως "ανθρώπινο", "ανθρωπιά" εννοώντας την αλληλεγγύη, την συνεργατικότητα και την ενσυναίσθηση προς τον συνάνθρωπο.
> Η διακοπή της εξέλιξης προς την κατεύθυνση της ανταγωνιστικότητας άνοιξε τον δρόμο προς την συνεργασία και την ανάπτυξη του λόγου, στα μέσα δηλαδή που καθόρισαν τελικά την εξέλιξή μας.
> Καθώς οι πιο διαδεδομένες γνώσεις είναι αυτές που είναι αρεστές και χρήσιμες στους κυρίαρχους, γνωρίζουμε ελάχιστα ή και τίποτα για τις καταβολές, τις αφετηρίες και την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Καθώς διδασκόμαστε πως τα σύγχρονα κοινωνικά συστήματα είναι τα μόνα δυνατά και απορρέουν από τις βιολογικές δυνατότητές μας, δεν αναζητούμε τις αιτίες και το πλαίσιο μέσα στο οποίο ο ανταγωνισμός επανήλθε και επιβλήθηκε στις ανθρώπινες κοινωνίες, επιβάλλοντας κανόνες που και οι ίδιοι αναγνωρίζουμε ως απάνθρωπους.
> Στις επικρατούσες κοινωνίες των ανθρώπων οι δυνατότητες του κύκλου ανταγωνισμός-μεγέθυνση είναι απεριόριστες καθώς κάθε "κυρίαρχο αρσενικό" μπορεί όχι απλά να αποκλείει άλλα αρσενικά από τον αναπαραγωγικό κύκλο και ενίοτε να τα εξοντώνει, αλλά, πολύ περισσότερο μπορεί
- να υποτάσσει και να χρησιμοποιεί άτομα του είδους του ώστε να μεγεθύνει την ανταγωνιστική ισχύ του,
- να δημιουργεί πρωτοφανείς ανισότητες και να τις μεγεθύνει αδιάκοπα,
- να ορίζει το ίδιο το πεδίο των επιδιώξεών του, είτε αυτό είναι πλούτος και χλιδή, είτε ερωτικές ηδονές, είτε απλά επιβολή και εξουσία,
- να καταστρέφει άτομα του είδους του και να προκαλεί δυστυχία σε μεγέθη που ούτε για αστείο θα συγκρινόντουσαν με τα μεγέθη που μπορεί να καταστρέψει ακόμα και ο πιο βίαιος θαλάσσιος ελέφαντας ή οποιοδήποτε άλλο θηρίο της φύσης.
> Ο κύκλος ανταγωνισμός-μεγέθυνση είναι αυτοτροφοδοτούμενος, ο ανταγωνισμός τροφοδοτεί την μεγέθυνση και η μεγέθυνση τον ανταγωνισμό. Θα μπορούσε να αποτελεί την αεικίνητη μηχανή εφόσον όμως λυνόταν ένα κρίσιμο πρόβλημα: πρέπει να υπάρχουν πάντα οι απαραίτητοι πόροι για να συντηρείται η μεγέθυνση που συντηρεί τον ανταγωνισμό.
> Στις κοινωνίες των ανθρώπων οι ίδιοι οι άνθρωποι μετατρέπονται συστηματικά στους πόρους που χρησιμοποιούν οι κυρίαρχοι για να μεγεθύνουν την δύναμή τους.
...
Οι αρσενικές φώκιες ελέφαντες ανταγωνίζονται βίαια η μία την άλλη και οι πιο ισχυρές καταφέρνουν να διατηρούν [παραμένοντας νηστικές για πολλούς μήνες] την κυριαρχία σε συγκεκριμένο χώρο και, αναλόγως της ιεραρχικής τους θέσης, να γονιμοποιούν μέχρι και δεκάδες θηλυκά ο καθένας.
Αντίστοιχος αριθμός αρσενικών παραμένουν παρίες γύρω από τις περιοχές των κυρίαρχων, εισβάλοντας κάθε τόσο προκειμένου να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους, με κίνδυνο ωστόσο να τραυματιστούν θανάσιμα.
Ένα θηλυκό μπορεί να ζυγίζει μέχρι 900 κιλά, ενώ ένα αρσενικό μπορεί να ξεπερνά ακόμα και τους τέσσερις τόνους.
Θρέφονται, κατά κύριο λόγο, με ψάρια και είδη του βυθού.
Ο πληθυσμός τους υπολογίζεται μέχρι τις 700.000.
Φώκια λεοπάρδαλη
Οι αρσενικές φώκιες λεοπαρδάλεις προσκαλούν τα θηλυκά με έντονες υποθαλάσσιες κραυγές.
Τα θηλυκά είναι λίγο πιο μεγαλόσωμα από τα αρσενικά και από κάθε ετήσιο ζευγάρωμα προκύπτει ένα κουτάβι.
Το βάρος τους κυμαίνεται μεταξύ 200 και 600 κιλών.
Θρέφονται, κατά κύριο λόγο, με πιγκουίνους.
Ο πληθυσμός τους υπολογίζεται μέχρι τις 400.000.
Διαφορετικές κοινωνικές συμπεριφορές στο ίδιο φυσικό περιβάλλον
Τα δύο αυτά θηλαστικά είναι συγγενικά και εξελίχθηκαν σε παρόμοια περιβάλλοντα με επίκεντρο την Ανταρκτική.
Θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον αν μπορούσαμε να γνωρίσουμε τις διαδικασίες μέσα από τις οποίες διαμορφώθηκαν οι κοινωνικές συμπεριφορές αυτών των ζώων. Αν και δεν μπορούμε να έχουμε άμεση γνώση, μπορούμε ωστόσο να αναγνωρίσουμε κάποια εμφανή δεδομένα.
Η φονική κυριαρχικότητα των αρσενικών θαλάσσιων ελεφάντων προϋποθέτει την πλούσια τροφή που συλλέγουν σε μορφή λίπους μακριά από τον ανταρκτικό χειμώνα. Αυτή η συσσώρευση λίπους τούς επιτρέπει να παραμένουν νηστικοί για πολλούς μήνες το καλοκαίρι, στην προσπάθειά τους να διατηρούν συγκεκριμένο χώρο στην στεριά και να γονιμοποιούν πολυάριθμο χαρέμι.
Δεν φαίνεται λοιπόν να είναι η απελπισμένη αναζήτηση τροφής που τους καθιστά τόσο ακραία ανταγωνιστικούς, αλλά αντίθετα είναι το πλεόνασμα τροφής που τους επιτρέπει να μεγεθύνονται ώστε να επιβάλλουν τις ορμονικές παρορμήσεις τους.
Στο κοινωνικό περιβάλλον των θαλάσσιων ελεφάντων η υστέριση στην ικανότητα ανάπτυξης μάζας και συσσώρευσης λίπους, καταδικάζει ένα αρσενικό ακόμα και στο να μην ικανοποιήσει ποτέ τις ορμονικές παρορμήσεις του ή χειρότερα, να χάσει την ζωή του.
Σε αυτό το ανταγωνιστικό κοινωνικό περιβάλλον η μεγέθυνση των αρσενικών είναι αναγκαία προϋπόθεση για την ζωή τους.
Η μεγέθυνση δε, αυτή θα συνεχίζεται όσο το επιτρέπουν οι διατροφικοί πόροι.
Θα πρέπει εδώ να διατυπώσουμε μία σημαντική παρατήρηση:
Η μεγέθυνση των αρσενικών θαλάσσιων ελεφάντων δεν εμφανίζεται να έχει κάποια σχέση με την επιβίωση του είδους. Η αναγκαιότητα αυτής της μεγέθυνσης πηγάζει από την προσπάθεια των αρσενικών να επιβιώσουν μέσα στο δικό τους κοινωνικό περιβάλλον και δεν σχετίζεται με την επιβίωση μέσα στο ευρύτερο φυσικό περιβάλλον.
Καταλήγοντας μπορούμε να διατυπώσουμε πως:
- Ο βίαιος ανταγωνισμός των αρσενικών δεν εμφανίζεται να αποτελεί κάποια αναγκαία συνθήκη για την επιβίωση του είδους.
- Εξαιτίας του υφιστάμενου κοινωνικού περιβάλλοντος, ο βίαιος ανταγωνισμός μεταξύ των αρσενικών αποτελεί απόλυτη αναγκαιότητα για κάθε αρσενικό άτομο του είδους προκειμένου να ικανοποιήσει τις παρορμήσεις του.
- Ο βίαιος ανταγωνισμός των αρσενικών επιβάλλει, και προϋποθέτει, την μεγέθυνση μέχρι το σημείο που επιτρέπουν οι διαθέσιμοι πόροι και τα γενετικά χαρακτηριστικά.
Ποιά είναι η αιτία που οδήγησε τους θαλάσσιους ελέφαντες στην διαμόρφωση αυτού του φονικά ανταγωνιστικού κοινωνικού περιβάλλοντος;
Αυτό το ερώτημα γίνεται κρισιμότερο αν αναλογιστούμε πως αυτό το κοινωνικό περιβάλλον δεν έχει κάποια ορατή σχέση με την επιβίωση του είδους, ενώ την ίδια στιγμή καταδικάζει σε αποκλεισμό και θάνατο αμέτρητα αρσενικά, το καθένα από τα οποία διαθέτει υπερπολλαπλάσια εφόδια επιβίωσης από ένα μέσο θηλυκό του είδους, εφόδια τα οποία συγκεντρώνει και καταστρέφει αποκλειστικά για να συμμετέχει στον κοινωνικό ανταγωνισμό.
Η ανταγωνιστικότητα στις κοινωνίες των ανθρώπων
Εξαιτίας της παιδείας της οποίας έχουμε γίνει αποδέκτες θεωρούμε αυτονόητο πως οι κοινωνίες μας αποτελούν την γραμμική συνέχεια των πρώτων κοινωνιών και πως οι διαφοροποιήσεις που συντελέστηκαν οφείλονται στην ανάπτυξη της νόησης, των εργαλείων και των μέσων παραγωγής.
Η νόηση όμως δεν αναπτύσσεται προσθετικά, αλλά σε συγκεκριμένους τομείς που αφορούν συγκεκριμένα είδη γνώσεων, αποκλείοντας και καταργώντας άλλους τομείς και άλλες γνώσεις.
Θα ήταν σίγουρα πολύ δύσκολο να κατανοήσουμε στην πληρότητά τους και να αναπαραστήσουμε τα κοινωνικά περιβάλλοντα των προϊστορικών χρόνων όπου η ανθρώπινη συνείδηση ήταν ολότελα παραδομένη στην δεισιδαιμονία.
Έχουμε όμως όλα τα στοιχεία που χρειάζονται για να αναγνωρίσουμε πως, οι κοινωνίες οι οποίες ανέπτυξαν τα σπουδαία επιτεύγματα που η μυθολογία αποδίδει στον Προμηθέα ήταν εξισωτικές κοινωνίες, χωρίς εμφανείς ιεραρχίες, χωρίς κεντρική διοίκηση, και οι οποίες αναπτύσσονταν σε ένα περιβάλλον που επέτρεπε τις υδάτινες μεταφορές και τις ανταλλαγές προϊόντων μέχρι τα πέρατα του τότε κόσμου.
Γνωρίζουμε ακόμα πως, θεμέλιο και αυτού του πολιτισμού υπήρξε η τοτεμική παράδοση της ισότητας και της διαφύλαξης της ειρήνης μέσα από μία σειρά -δεισιδαιμονικών εκ πρώτης όψης- κανόνων.
...
Οι μαρξιστές υποστηρίζουν πως, σε αντίθεση με την περίπτωση των θαλάσσιων ελεφάντων όπου το πλεόνασμα πόρων επιτρέπει τον ανταγωνισμό και την μεγέθυνση, στις ανθρώπινες κοινωνίες ο φαύλος κύκλος ανταγωνισμού-μεγέθυνσης κινητοποιήθηκε από την έλλειψη πόρων και την συνεπακόλουθη βία που προκάλεσε.
Αυτός ο συλλογισμός προκύπτει αυθόρμητα, εμφανίζεται χειροπιαστός και αντανακλά την ανησυχία μας για αυτό που θα συμβεί μεταξύ μας, στον τόπο που κατοικούμε, αν ξαφνικά, σήμερα κιόλας, λείψουν τα βασικά είδη που χρειαζόμαστε για την επιβίωσή μας. Η τοποθέτηση όμως της κινητοποίησης του κύκλου ανταγωνισμός-μεγέθυνση στο παρόν, μπορεί άραγε να μας φανεί χρήσιμη για την άντληση γνώσης για το παρελθόν;
Μοιάζει σχεδόν βέβαιο πως αν προκύψει ένας λιμός, άτομα ή ομάδες θα επιδιώξουν να επιβάλουν την ισχύ τους για να συγκεντρώσουν τροφή και τα μέσα να την αποκτούν. Δεν θα έπρεπε να ξαφνιαστούμε όμως αν ακόμα και μέσα στις πιο αντίξοες για την επιβίωση συνθήκες κάποιοι άνθρωποι κατάφερναν να συνεργαστούν ισότιμα χωρίς βία, αρπαγή και ανταγωνισμό, για να πετύχουν την επιβίωσή τους.
Ακόμα δε και με τα δικά μας κριτήρια μπορούμε να διακρίνουμε πως αυτοί οι δεύτεροι θα είχαν περισσότερες πιθανότητες να πετύχουν την επιβίωση και μάλιστα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Οι εξισωτικές κοινωνίες και η ανατροπή τους από τις ανταγωνιστικές
1. Ανθρώπινες κοινότητες αναπτύχθηκαν και επιβίωσαν στις πιο αντίξοες συνθήκες έχοντας ανάγει την εξασφάλιση της ισότητας, της συνεργασίας και της διασφάλισης της ειρήνης, σε τοτεμικούς κανόνες.
Γνωρίζουμε πως η συνεργασία είναι προϋπόθεση για την επιβίωση σε πολλά είδη, ακόμα και σε ορισμένες αγέλες λύκων. Ωστόσο, όσο αφορά τις ανθρώπινες κοινότητες, η ύπαρξη των τοτεμικών κανόνων σηματοδοτεί πως η ισότητα, η ειρήνη και η συνεργασία δεν υπήρξαν ποτέ "φυσικές" αλλά προέκυψαν από συνειδητές επιλογές της ανθρώπινης νόησης και εντάχθηκαν ως κανόνες στο δεισιδαιμονικό πλαίσιο κάθε φυλής.
Κατ' αυτή την έννοια όσο αφορά τις ανθρώπινες κοινωνίες δεν υπήρξε ποτέ πρωτόγονος -εννοώντας φυσικός-ζωικός- κομμουνισμός, αλλά μόνο ανθρώπινος κομμουνισμός.
Αυτός ο ανθρώπινος κομμουνισμός αποτελεί ισχυρή ανθρώπινη παράδοση που διατηρήθηκε για δεκάδες χιλιάδες χρόνια, κατά πολύ περισσότερα από τα μόλις 5.000 χρόνια κατά τα οποία επιβλήθηκε ο κυριαρχικός τρόπος κοινωνικής οργάνωσης.
2. Η πειρατεία και η υποδούλωση δεν θα είχαν αντικείμενο αν δεν είχαν προηγουμένως αναπτυχθεί κοινότητες που κατείχαν αποθηκευμένο πλεόνασμα τροφής και αγαθών και δεν ήταν γνωστή η σχετική τεχνογνωσία. Μέχρι την ύπαρξη πλεονάσματος και της σχετικής τεχνογνωσίας οι αντιπαραθέσεις το πολύ να αφορούσαν την διαφύλαξη ζωτικών περιοχών.
Η πειρατεία και η υποδούλωση προϋποθέτει καταρχήν την ύπαρξη πλεονάσματος και την τεχνογνωσία για την παραγωγή του.
Ακολούθως, προϋποθέτει κάποιο κίνητρο, όπως για παράδειγμα, την ανισότητα μεταξύ κοινοτήτων, τον αποκλεισμό αριθμού ατόμων εκτός κοινότητας, την πλεονεξία, κάποια συγκυρία προσωπικοτήτων κ.ο.κ.
...
Παρενθέσεις:
> Η κοινωνική πραγματικότητα που αναγνωρίζουμε γύρω μας διαμορφώνεται επί δεκάδες και εκατοντάδες γενιές μέσα στον κύκλο ανταγωνισμός-μεγέθυνση.
> Οι αντίληψή μας για τον κόσμο διαμορφώνεται μέσα στην πραγματικότητα που ορίζει το δίπολο ανταγωνισμός-μεγέθυνση.
> Έχουν υπάρξει και υπάρχουν ακόμα δείγματα κοινωνιών και κοινοτήτων όπου η κινητοποίηση του κύκλου ανταγωνισμός-μεγέθυνση δεν συνέβη ποτέ.
> Στο πολύ μακρινό παρελθόν οι ανθρώπινες κοινότητες διέκοψαν την εξέλιξη του είδους προς την κατεύθυνση του ανταγωνισμού διαμορφώνοντας για αυτό τον σκοπό τους πρώτους ανθρώπινους νόμους. Μέσα σε αυτό το κοινωνικό περιβάλλον μπήκαν οι βάσεις του ανθρώπινου πολιτισμού και αναδείχτηκαν τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά μας που ακόμα και τώρα αναγνωρίζουμε και υπερθεματίζουμε ως "ανθρώπινο", "ανθρωπιά" εννοώντας την αλληλεγγύη, την συνεργατικότητα και την ενσυναίσθηση προς τον συνάνθρωπο.
> Η διακοπή της εξέλιξης προς την κατεύθυνση της ανταγωνιστικότητας άνοιξε τον δρόμο προς την συνεργασία και την ανάπτυξη του λόγου, στα μέσα δηλαδή που καθόρισαν τελικά την εξέλιξή μας.
> Καθώς οι πιο διαδεδομένες γνώσεις είναι αυτές που είναι αρεστές και χρήσιμες στους κυρίαρχους, γνωρίζουμε ελάχιστα ή και τίποτα για τις καταβολές, τις αφετηρίες και την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Καθώς διδασκόμαστε πως τα σύγχρονα κοινωνικά συστήματα είναι τα μόνα δυνατά και απορρέουν από τις βιολογικές δυνατότητές μας, δεν αναζητούμε τις αιτίες και το πλαίσιο μέσα στο οποίο ο ανταγωνισμός επανήλθε και επιβλήθηκε στις ανθρώπινες κοινωνίες, επιβάλλοντας κανόνες που και οι ίδιοι αναγνωρίζουμε ως απάνθρωπους.
> Στις επικρατούσες κοινωνίες των ανθρώπων οι δυνατότητες του κύκλου ανταγωνισμός-μεγέθυνση είναι απεριόριστες καθώς κάθε "κυρίαρχο αρσενικό" μπορεί όχι απλά να αποκλείει άλλα αρσενικά από τον αναπαραγωγικό κύκλο και ενίοτε να τα εξοντώνει, αλλά, πολύ περισσότερο μπορεί
- να υποτάσσει και να χρησιμοποιεί άτομα του είδους του ώστε να μεγεθύνει την ανταγωνιστική ισχύ του,
- να δημιουργεί πρωτοφανείς ανισότητες και να τις μεγεθύνει αδιάκοπα,
- να ορίζει το ίδιο το πεδίο των επιδιώξεών του, είτε αυτό είναι πλούτος και χλιδή, είτε ερωτικές ηδονές, είτε απλά επιβολή και εξουσία,
- να καταστρέφει άτομα του είδους του και να προκαλεί δυστυχία σε μεγέθη που ούτε για αστείο θα συγκρινόντουσαν με τα μεγέθη που μπορεί να καταστρέψει ακόμα και ο πιο βίαιος θαλάσσιος ελέφαντας ή οποιοδήποτε άλλο θηρίο της φύσης.
> Ο κύκλος ανταγωνισμός-μεγέθυνση είναι αυτοτροφοδοτούμενος, ο ανταγωνισμός τροφοδοτεί την μεγέθυνση και η μεγέθυνση τον ανταγωνισμό. Θα μπορούσε να αποτελεί την αεικίνητη μηχανή εφόσον όμως λυνόταν ένα κρίσιμο πρόβλημα: πρέπει να υπάρχουν πάντα οι απαραίτητοι πόροι για να συντηρείται η μεγέθυνση που συντηρεί τον ανταγωνισμό.
> Στις κοινωνίες των ανθρώπων οι ίδιοι οι άνθρωποι μετατρέπονται συστηματικά στους πόρους που χρησιμοποιούν οι κυρίαρχοι για να μεγεθύνουν την δύναμή τους.
...
